ســاز های ايرانی از حيث جنس به سه گروه : - فلزی - سفالی - چوبی
از لحاظ نوع وشکل توليدصوت به سه گروه :
- سازهای زهی : تار، دوتار، سه تار، عود ، تنبور ، بربط ،رباب ، قانون ( زخمه ای ) ،کمانچه،
( آرشه ای ) ، سنتور(زهی – کوبشی)
- سازهای بادی : فلوت ، نی ، قره نی ، نی انبان ، کرنا ، با لابان ، دوزله ، سرنا ، نفير، دونيه ، شمشال
- سازهای ضربی : دايره ، دهل ، تنبک ، نقاره ، دف
طبقه بندی شده اند . صدای حاصل از يک ساز به جنس و شکل ساختمان آن و طبعا" به ساخت صحيح و دقيق آن بستگی دارد .
1- دسته ای که سیم به وسیله کشیدن زخمه زدن ، با انگشت یا مضراب تولید صوت می کند مانند : تار ، سه تار ، تنبور ، گیتار ، عود ، رباب ، دیوان ، قانون ، ، و ... که به آن ساز های زهی زخمه ای می گویند .
2- دسته ای که با کوبیدن به وسیله چکش مانندی بر روی سیم ،صوتی از آن حاصل می شود مانند سنتور و ... که به آن ساز های زهی کوبشی می گویند .
3-دسته ای که سیم به وسیله کشیدن آرشه ، صوتی حاصل می کند .مانند کمانچه،قیچک ،ویلن و... که به آن سازهای زهی آرشه ای گویند .
4-دسته ای که کوبیدن چکش روی سیم ، به وسیله ای مکانیکی انجام می گیرد. مانند پیانو که به آن سازهای زهی شستی دار گویند.
5- ساز هایی که صوت در آنها در نتیجه دمیدن هوا حاصل می شود . مانند : نی ، سرنا ، کرنا ، دوزوله ، بالابال و... که به آن ساز های بادی گویند .
6- ساز هایی که صوت در آنها در نتیجه کوبیدن حاصل می شود . مانند : تنبک ، دف ، کوزه ، تمپو ،دایره ، دهل ، نقاره گورکه و ... که به آن ساز های کوبه ای گویند .
پیش روی ماه ما مستانه یک رقصی کنید مطربا بهر خدا بردف بزن ضربی حزین